DRODZY RODZICE!
Długo zastanawiałam się, co mogłabym Wam przekazać. Wiedza i doświadczenie– zebrane w ciągu wielu lat pracy są tak obszerne,
że trudno przekazać wszystkie informacje, które potrzebne są, aby mądrze wychować dziecko.
Jesteście rodzicami i zakładam, że wszyscy kochacie swoje dzieci i zależy Wam na tym, aby były szczęśliwe.
Chciałabym pobudzić Was do refleksji nad własnym dzieciństwem. Zastanówcie się: Jakie chwile wspominacie najczęściej?
Patrząc oczami dziecka…
Możemy zobaczyć dom, w którym domownicy żyją obok siebie. Brakuje im chęci, czasu na wspólne spędzenie chwil z rodziną. Zamiast rozmów - „ciche dni” lub kłótnie, żale, pretensje, awantury, a nierzadko także i przemoc „zakrapiana alkoholem”. Być może brakuje czasu, sił, umiejętności ,by skupić się na rozwiązywaniu bieżących problemów…
Bywa i tak, że pieniądze są najważniejszą wartością. Dla niektórych liczy się władza, siła, lekceważący stosunek do innych ludzi, poniżanie.
Czasami jest ciężko, brakuje pracy, pieniędzy lub choroba uniemożliwia normalne funkcjonowanie w życiu. Przeszkody wręcz mnożą się jedna po drugiej.
Możemy zobaczyć również dom, w którym dominuje atmosfera pełna ciepła, miłości, życzliwości. Domownicy odnoszą się do siebie z szacunkiem i ze zrozumieniem. Tutaj życie jest tak zorganizowane, że nie ma problemu ze wspólnym spędzaniem czasu wolnego, z prowadzeniem rozmów, aktywnym słuchaniem oraz zrozumieniem. I pomimo, że bywa i tak, iż nie obejdzie się bez kłótni, to problemy rozwiązuje się wspólnie - na bieżąco.
A ponieważ ideałów nie ma i rozmaicie w życiu bywa, to zdarzają się różne sytuacje. Czasem życie nas zaskakuje i trudno uporać się ze zmianami. Potrzeba czasu, mądrych decyzji, by znowu wszystko wróciło do normy.
Te różne sytuacje, które dziecko dostrzega wokół, powodują, że może się czuć także bardzo rożnie, w zależności od tego, w jakim domu się wychowuje.
W domu, w którym czuje się szczęśliwe, kochane, akceptowane i bezpieczne, rodzice potrafią okazywać mu swoją miłość, wsparcie. Wiedzą, że ani nowe zabawki, ani modne ubrania nie zastąpią ich miłości i bliskości. Tutaj dziecko nabiera pewności siebie. Czuje się wartościowe i zna swoje mocne strony. Wie, że wszyscy wokół kochają go takim, jakie jest. Dzięki temu zaczyna ufać sobie i otwarcie szuka oparcia u innych. W takim domu rodzice wystarczająco często chwalą nie tylko jego osiągnięcia, ale również jego starania. W ten sposób zachęcają je do właściwego postępowania. Jest też przestrzeń na własne działania, dzięki czemu dziecko zaspakaja potrzebę własnych doświadczeń.
Dziecko ma jasno określone granice, wie, co może, a czego mu nie wolno. Rodzice są stanowczy, konsekwentni, ale nie surowi. Dziecko wie dokładnie, czego rodzic od niego oczekuje. Warto pamiętać o tym, by wymagania, które stawiamy dzieciom, były realistyczne, dostosowane do ich możliwości, jasno określone, dzięki temu dziecko wie, czego może się spodziewać, chociaż czasem narzeka, testuje, ale z upływem czasu dostosuje się i zrozumie, że to dla jego dobra.
Czuje zdecydowanie rodziców, co pozwala mu znaleźć w nich oparcie, czego również bardzo potrzebuje.
Ma świadomość, że gdy rodzice czegoś zabronią, to naprawdę nie wolno. Jeśli coś zaboli - mama pocałuje, przytuli. Gdy rodzice coś obiecają, to na pewno dotrzymają słowa.
Każdy człowiek, a tym bardziej dziecko, potrzebuje mapy, która służy do orientacji w otoczeniu - rodzica mówiącego, gdzie jest zimno, gdzie ciepło, co jest dobrze zrobione i za co będzie nagroda, co jest źle zrobione i trzeba to powtórzyć lub naprawić.
Co wspiera dzieci w rozwoju?
· Przestrzeń swobody i stałość rodziców umożliwiają dziecku osiąganie sukcesów, dokonywanie wyboru pozytywnych cech życiowych i poczucie związku z rodziną i tradycją.
· Realistyczne wzorce dostarczają wiedzy, jak żyć.
Dziecko najszybciej i najłatwiej uczy się przez naśladownictwo, bierze przykład z rodziców. Zdarza się, że rodzice np. mówią: „Nie krzycz”, a sami krzyczą itp., czyli co innego mówią, a co innego czynią. Pamiętajmy! Nie ma ludzi idealnych, wszyscy popełniamy błędy – to co ważne, to umiejętność przyznania się do pomyłek, umiejętność przepraszania i wyciągania wniosków. Dzięki temu dziecko wiele zyskuje – rodziców autentycznych, nieidealnych, rodziców „z krwi i kości”, którzy mimo pomyłek, podnoszą się i idą dalej. Dziecko, obserwując swoich wystarczająco dobrych rodziców, uczy się, że każdy czasem popełnia błędy, a porażki nie są końcem świata i można sobie z nimi radzić. Rodzic wiarygodny jest cenniejszy od rodzica stawiającego się w pozycji ideału.
· Dziecko ma przyjaciół i kolegów - rodzic wie, że jest to potrzebne i konieczne dla jego prawidłowego rozwoju, dlatego stara się ich poznać, zaprasza do domu i stara się zadbać o to, aby wszyscy mogli pobyć tutaj razem bez skrępowania. To bardzo ważne, gdyż nasze dziecko może się psychicznie z innymi dziećmi identyfikować i próbować na nich wzorować - choć nie zawsze pozytywnie. Tym sposobem rodzic ma i tak większą kontrolę nad tym, co robi dziecko, niż gdyby spędzało czas poza domem.
· Rodzice rozmawiają z dzieckiem o marzeniach i celach życiowych. Potrafią słuchać i zdarza się, że dowiadują się czegoś nowego, a nawet się uczą. Wiele spraw dzieci widzą jaśniej i prościej niż dorośli.
· Spędzają razem z dzieckiem czas. Planują i robią z nim różne rzeczy razem (zabawa, czytanie, zakupy, sport, spacer itp.), co zacieśnia więzy i w łatwy sposób buduje zaufanie.
· Porządek dnia pomaga w stabilizacji, pozwala poczuć się lepiej, bezpieczniej, pozwala na uniknięcie konfliktów. Warto w nim uwzględnić ( na przykład w formie rysunkowej), kiedy rodzic odbierze dziecko z przedszkola, kiedy będzie zabawa, sprzątanie, spacer, sen itp.
· Rodzice pozwalają uczestniczyć dziecku w podejmowaniu decyzji, szczególnie tych, które go dotyczą. Słuchają zdania dziecka i jeśli się z nim nie zgadzają, wyjaśniają dziecku swój punkt widzenia. Bez krzyku, spokojnym, opanowanym głosem. Dzięki temu dziecko też tak mówi i traktuje innych.
· Kiedy tylko jest to możliwe, uśmiechają się do dziecka, bo wiedzą, że smutek i zatroskanie go niepokoi, maluch martwi się, co zrobił złego, nie wie, jak pomóc… A kiedy się do niego uśmiechają, wówczas dziecko odwzajemnia ten uśmiech.
Zaspakajanie potrzeb dzieci, dbałość o ich rozwój i wychowanie opłaci się. Wasze dzieci będą wtedy w stanie spełniać swoje marzenia, rozwijać się i być coraz lepszymi ludźmi. Będą miały do Was zaufanie, chętnie i otwarcie będą mówiły o sobie, swoich przeżyciach i problemach.
W domu, w którym dziecko czuje się nieszczęśliwe, niekochane i nieakceptowane, bywa zagubione, żyje w chaosie, strachu, lęku. Nigdy nie wiadomo, na co można liczyć, ponieważ wszystko zależy od chwilowego nastroju rodzica. Cokolwiek nie zrobi, zrobi źle. Gdy coś zaboli, raz mama pocałuje, innym razem nakrzyczy. Rodzice co innego mówią, co innego czynią. Niestety, nie są wzorcem do naśladowania, chociaż dziecko bardzo często ich naśladuje. W tym domu nikt nie chce słuchać o trudnościach, problemach, bo wszyscy wiedzą lepiej, za dziecko, co ma robić albo nie potrzebują tego wiedzieć, bo jest im to obojętne. Niektóre obietnice są spełniane, nie wiadomo tylko które, kiedy i dlaczego. Dorośli raz się kochają, innym razem nienawidzą. W takiej rodzinie dziecko czuje się zagubione.
Bywa, że odrywa się od rzeczywistości i ucieka w swój własny świat. Jest to sposób na dostosowanie się do tej trudnej rzeczywistości. Mapa dla dziecka to chaos linii bez ładu i składu. W takim świecie łatwo zgubić kierunki w najważniejszych sprawach życiowych.
„Jeśli w domu nie nauczysz się odróżniać prawdy od fałszu, jakże poradzisz sobie sam w świecie, w którym roi się od podstępu?”.
W konsekwencji dziecko nie wie, co to radość i okazywanie pozytywnych uczuć. Zamyka się w sobie i nie wierzy w lepsze jutro.
Bywa i tak, że zachowuje się prowokacyjnie. Brakuje mu odporności na choroby. Jest narażone na ryzyko uzależnień. Oprócz rodziny dziecko wychowują media: telewizja, komputer, Internet oraz jeśli ich ma - rówieśnicy (bywa, że zachowujący się w sposób, który niekoniecznie – nam dorosłym\rodzicom – odpowiada).
Drodzy Rodzice !
Patrzcie na świat oczami dziecka, a wtedy zrozumiecie jego potrzeby, oczekiwania, możliwości i odczucia. Bądźcie świadomi swoich ograniczeń, bądźcie „wystarczająco dobrzy”, a nie idealni, starajcie się wspierać swoje dzieci, być z nimi, póki jest jeszcze na to czas.
Jeśli czujecie się bezradni i zagubieni, chcecie, aby było inaczej - lepiej, a nie wiecie, jak to zrobić, to pamiętajcie, że możecie i macie prawo, by korzystać z pomocy i wsparcia wychowawców, pedagogów, psychologów i innych specjalistów.
Przy czym nie zapominajcie także o swoich potrzebach, a więc zróbcie coś, co sprawi Wam radość i przyjemność. Dziecko nie chce, aby Wasze życie i czas podporządkować tylko jemu. Rodzice spokojni i cierpliwi, wymagający i kochający są dla dziecka właściwymi wzorcami zachowań.
Bibliografia
Encyklopedia Rodzice i Dzieci, Bielsko-Biała 2002.
J. Sakowska , Szkoła dla Rodziców i Wychowawców, Cz.1, Warszawa 2008.
Szkoła dla Rodziców, Strzelce Opolskie 2003.
